Koroner BT Anjiyografi (Sanal Anjiyo)

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de kalp ve damar hastalıklarından ölüm 1.sırada yer almaktadır. Kalp hastalıklarının en önemli nedeni, kalbi besleyen kan damarlarının damar sertliği olarak bilinen plaklarla tıkanmasıdır. Kalp damarlarının plaklarla tıkanması sonucu kalp kasına yeterli kan gidememekte ve kalp krizi denilen kalp kasının oksijensiz kalıp ölmesine neden olmaktadır. Kalp damar hastalıklarından ölen hastaların üçte biri hiçbir işaret olmadan, ilk belirtisi olan kalp krizi ile kaybedilmektedir.

Kalp damarlarının tıkanması ile sonuçlanan damar sertliği, yaşamın erken evrelerinde başlayan, yavaş ilerleyen ve çoğu zaman farkına varılmayan bir süreç sonunda oluşur. Bu nedenle kalp damar hastalığı sessiz katil olarak da adlandırılmaktadır. Kalp damar hastalıklarının tanısında multidedektör BT (MDBT) ile koroner kalsiyum skorlaması ve koroner anjiyografi tetkikleri kullanılmaktadır.

Koroner Kalsiyum Skorlaması

Koroner kalsiyum skorlaması; 15 sn süren, tek nefes tutulumunda, damardan herhangi bir ilaç verilmeden yapılmaktadır. Bu tetkikle kalp damarlarındaki damar sertliğinin kesin bir göstergesi olan kalsiyum birikimlerinin varlığı ve miktarı saptanmaktadır. Kalsiyum birikimlerinin saptanması ile hastaların kalp hastalığı açısından riski belirlenmekte, erken tanı konulduğunda gelecekte gelişebilecek kardiyak hadiselerin engellenmesi sağlanmaktadır. Kalp damarlarında erken dönemde saptanan kalsiyum birikimleri, başlangıç halindeki damar sertliğini gösterir ve alınan önlemlerle damar sertliğinin gelişiminin ilerlemesi durdurulabilir veya geriletilebilir.

Tarama testi olarak kabul edilen koroner kalsiyum taraması, erkeklerde 35 yaş ve üzerinde, kadınlarda ise 40 yaş ve üzerinde, tüm sağlıklı bireylerde, kalp krizi riskine neden olan; yüksek kolesterol, ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü, şeker hastalığı, yüksek kan basıncı, sigara, hareketsiz yaşam ve şişmanlık gibi risk faktörleri varlığında, damar sertliğinin erken tanısı amacıyla rutin tarama testi olarak kullanılabilir.

Koroner kalsiyum taraması sonucu elde edilen skor her hastada sıfır olmalıdır. Yani kalp damarlarında kalsiyum birikimi saptanmamalıdır. Skorun sıfır olması genellikle kalp damar hastalığının olmadığını ve kalp krizi riskinin çok düşük olduğunu düşündürür. Ancak yine de skor sıfır olsa dahi, kalp krizinden korunmak için risk faktörlerinden korunma ve sağlıklı yaşam koşulları tavsiye edilir.

Skor sıfır değilse, kalsiyum birikimlerinin miktarına göre düşük, orta veya yüksek derecede kalp-damar hastalığı riski olduğu söylenebilir. Kalsiyum birikimlerinin miktarı ile damar sertliğinin şiddeti direk olarak orantılıdır. Kalsiyum skorlamasının derecesine göre risk faktörlerinin önlenmesi ve/veya ilaçla tedavi uygulanabilir. Skor ciddi bir damar tıkanıklığının olabileceğini düşündürüyorsa hastaya ile koroner anjiyografi yapılabilir veya direk olarak kataterli anjiyografiye gönderilebilir.

Koroner Anjiyografi

Multidedektör BT(MDBT) ile koroner anjiyografi; kateter kullanılmadan, kol damarından kontrast madde verilerek yapılabilmekte ve özel bilgisayar programları ile üç boyutlu görüntüleme sağlanmaktadır. Kateterli koroner anjiyografiden farklı olarak, kasıktan kateterle girmek yerine, kol damarından kontrast madde verilmekte ve kalp damarlarındaki daralma veya tıkanıklıklar tek nefes tutulumunda (15-20sn) gerçekleştirilen çekim sonucu üç boyutlu olarak görüntülenmektedir.

MDBT koroner anjiyografi damar yolunun açılması ve diğer hazırlıklarla birlikte toplam 15-20 dk'da tamamlanmakta ve hasta çekim sonrası normal günlük yaşamına dönebilmektedir. Kalp damarlarını incelemede "altın standard" tetkik olan kataterli koroner anjiyografiye en yakın sonuç veren inceleme yöntemi olan MDBT koroner anjiyografi, kalp damarlarında tıkanıklık şüphesi olan ve kateterli anjiyografi olmak istemeyen hastalarda, alternatif bir inceleme yöntemi olarak kabul edilmektedir. Bypass yapılmış ve kalp damarlarına stent yerleştirilmiş hastaların kontrol anjiyografileride rahatlıkla yapılabilmektedir.

BT anjiyo için hazırlık nasıl yapılır?

Normalde kullanmakta olduğunuz tüm ilaçlarınız kullanabilirsiniz. Tetkik öncesi 5 saat süreyle hiç bir şey yiyip içmemelisiniz. Kullandığınız ilaçları tetkik öncesi mutlaka ilgili sağlık personeline bildiriniz. Böbrek yetmezliği, allerji veya geçirdiğiniz önemli hastalıkları mutlaka bildiriniz. Tetkike gelirken, varsa eski tahlil ve tetkik sonuçlarınızı yanınızda getiriniz.

Tetkik öncesi...

Üzerinize metal içermeyen rahat elbiseler giyin. Göğüs bölümüne EKG elektrodu yapıştırılacağından ön bölümü kolay açılan veya kolayca çıkarılan tişort benzeri bir şey giymeniz önerilir. Üzerinizde metal, takı, mücevher ve benzeri şeyler olmamasına özen gösterin. Tetkik sırasında gözlük, takma diş, işitme cihazı gibi cihazlar ve cep telefonu tetkik kalitesini olumsuz etkileyeceğinden, tetkik öncesi bu tür cihazları dışarıdaki bir yakınınıza bırakın. Tetkik öncesi hazırlık sırasında sağlık görevlisi, tetkik sırasında verilecek ilaç için kolunuza plastik bir damar yolu takacaktır. Görüntüleme sırasında EKG bağlantısı için gövdenize elektrodlar yapıştırılacaktır. Kalp ritmini düzenlemek için ağızdan veya damardan ilaç verilebilir.

Tetkik sırasında...

İnceleme sırasında sağlık personeli ve doktorun sürekli gözetimi altında bulunacaksınız. Sağlık personeli ile iletişiminiz mikrofon ile olacaktır. Tüm inceleme boyunca sağlık personeli sizi duyabilecek ve sizinle sürekli iletişim halinde olacaktır. İncelemenin başlangıcında damar içi ilaç verilemeden önce bir kontrol görüntüsü alınacak. Daha sonra damar yolundan verilecek kontrast madde ile kalp ve koroner damarlar “boyanarak” görüntüler elde edilecek. Damar yolundan ilaç verilmesi sırasında sıcaklık hissi ve/veya ağızda metalik tat hissedilebilir. Bu normaldir ve geçicidir. Görüntüleme sırasında hareket etmemeniz ve sakin olmanız çok önemlidir. Tetkik sırasında sizden nefes tutmanız istenecektir. Bu en önemli noktadır. Nefes tutma süresi 12-15 saniye kadardır.

Tetkik sonrasında...

Tetkik sonrasında normal günlük hayatınıza devam edebilir, birşeyler yiyip içebilirsiniz. Tetkik sırasında verilen kontrast maddenin vücudunuzdan daha hızlı atılabilmesi için gün içinde fazladan 1 litre su içmeniz önerilir.